Profesor Zbigniew Izdebski, seksuolog i wieloletni badacz seksualności Polaków w wydanej niedawno książce „Siedem grzechów przeciwko seksualności” stwierdza wprost, że można mówić o trzech głównych tabu seksualnych w społeczeństwie. Obok tabu seksualności dziecięcej i tabu seksualności osób z niepełnosprawnościami, wyróżnił także tabu seksualności osób w późniejszej fazie życia. Seks seniorów – czy rzeczywiście społecznie wykluczamy z tej sfery osoby starsze? A może one same tego wykluczenia dokonują?
Seks seniorów
Jak wynika z obserwacji profesora Izdebskiego, brak zainteresowania seksem deklaruje 45% mężczyzn w okresie późnej dorosłości i aż 65% kobiet w tym wieku. Wielu_e z nich jest już wtedy dziadkami i babciami, część spędza z wnukami bardzo dużo czasu, pomaga swoim dzieciom, czasem nawet samodzielnie wychowuje kolejne pokolenie. Są przekonani_e, że tak powinno być – że w tym wieku nie wypada już myśleć o własnych przyjemnościach, o seksie i bliskości, tylko należy zająć się rodziną. Jednak zgodnie z holistycznym modelem zdrowia seksualnego seksualność człowieka rozwija się i zmienia przez całe życie, a potrzeba seksualna nie zanika z wiekiem – nikt z nas nie staje się z czasem aseksualny. Osoby starsze również potrzebują zaspokojenia potrzeby miłości i czułości.
Biologiczne podstawy seksualności osób starszych
Jak wygląda sex seniorów? Wiele zależy od zdrowia i kondycji.
To oczywiste, że wraz z wiekiem organizm się zmienia. Chodzi nie tylko o zmiany widoczne, takie jak pojawienie się zmarszczek czy zmniejszenie napięcia skóry, choć one też mogą znacząco wpłynąć na życie seksualne, chociażby przez obniżenie poczucia atrakcyjności czy pewności siebie. Ważne są również zmiany niewidoczne na pierwszy rzut oka, np. zmiany hormonalne, które leżą u podstaw mechanizmów starzenia się. U kobiet w tym kontekście szczególnie ważne są zmiany związane z okresem menopauzy i postmenopauzalnym. Wraz z zanikiem miesiączki kobieta traci możliwość zajścia w ciążę, co dla niektórych wiąże się z poczuciem straty, ale może też być odbierane jako szansa. Niektóre panie przyznają, że dopiero seks nieobciążony ryzykiem niechcianej ciąży staje się swobodny i komfortowy.
Zmiany hormonalne wpływające na aktywność seksualną mężczyzn w późniejszej fazie życia związane są przede wszystkim z obniżeniem stężenia testosteronu produkowanego przez jądra. To może prowadzić między innymi do zmniejszenia pobudliwości prącia i jego niewystarczającej sztywności podczas erekcji, trzeba jednak pamiętać, że negatywne zmiany nie są regułą i nie zawsze występują! Jest grupa mężczyzn, u której nawet w okresie późnej dorosłości utrzymuje się stężenie testosteronu podobne do tego z młodości.
W końcu na aktywność seksualną w starszym wieku wpływają też oczywiście inne problemy zdrowotne. Wraz z wiekiem często pogarsza się ogólna kondycja organizmu, ale też rośnie ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych, np. cukrzycy typu 2 czy chorób układu krwionośnego, które również mają duże znaczenie dla jakości życia seksualnego. Podobnie przyjmowane leki nie pozostają tu bez znaczenia. Chcąc zatem dłużej zachować sprawność – również seksualną – i cieszyć się udanym seksem w starszym wieku, warto pamiętać o regularnych badaniach profilaktycznych.
„Mamo, to nie wypada!” – jak działa wykluczenie społeczne
Można jednak odnieść wrażenie, że nawet osobom zdrowym i w dobrej kondycji społeczeństwo odmawia prawa do seksualności. Panuje przekonanie, że w pewnym wieku nie wypada już uprawiać seksu, że to sfera zarezerwowana dla osób młodych, w wieku prokreacyjnym. Dzieci często nie wyobrażają sobie, żeby ich rodzice mogli wciąż prowadzić satysfakcjonujące życie seksualne. Proszą o pomoc w wychowaniu wnuków, oczekują wsparcia i to bardzo dobrze, o ile tylko dziadkowie też tego chcą! Jednak jak zauważa, znów bardzo słusznie, profesor Izdebski, nic nie stoi przecież na przeszkodzie, by dziadkowie i babcie realizowali_ły się zarówno w opiece nad wnukami, jak i w sferze seksualnej.
Można się spotkać z opiniami, że seks osób starszych jest „obrzydliwy”, „niestosowny” lub „odrzucający”, czy to ze względu na religijne, konserwatywne tabu nałożone na naszą seksualność, czy z powodu zmian fizycznych, o których pisałem wcześniej. Nic bardziej mylnego! Pozwalając osobom w późnej dorosłości wierzyć, że seks jest dla nich niedostępny, odbieramy im możliwość doświadczania bliskości i intymności, których potrzebują. Dotyk, czułość, miłość partnera_rki są ważne w każdym wieku, a aktywność seksualna osób starszych może przecież przyjmować różne formy. Intymność pomiędzy małżonkami może utrzymywać się przez cały okres późnej dorosłości. Osoby samotne nawiązują nierzadko bliskie relacje z sąsiadami lub dawnymi kolegami czy koleżankami. Czasem oznacza to wspólne wakacyjne wyjazdy, a czasem – rozpoczęcie wspólnego życia. Jeśli tylko nasi starsi rodzice czy dziadkowie nawiązują zdrową, bezpieczną relację, która daje im radość, warto ich w niej wspierać!
Seks seniorów – Dziadek i babcia u seksuologa
Czy osoby w okresie późnej dorosłości przychodzą do specjalistów, psychologów_lożek seksuologów_lożek? Oczywiście! Zgłaszają różne problemy – często obawiają się negatywnych zmian fizycznych związanych z wiekiem, o których pisałem wcześniej. Borykają się z poczuciem nieatrakcyjności i utratą pewności siebie w sferze seksualnej, czasem poczucie to pogłębia obserwowane zmniejszone pożądanie seksualne po stronie partnera_rki. Czasem praca terapeutyczna koncentruje się na dysfunkcjach seksualnych, pojawiających się w wyniku zmian hormonalnych, przyjmowania leków lub przebytych zabiegów i chorób – suchości pochwy lub pochwicy u kobiet czy niewystarczającej sztywności prącia lub zaburzeń erekcji u mężczyzn.
Nierzadko jednak osoby starsze zdradzają silne uwewnętrznione przekonanie o tym, że seks nie jest już dla nich! Obawiają się wchodzić w nowe związki po rozstaniu lub stracie partnera_rki, obawiają się utraty zainteresowania drugiej połówki, czują silny opór przed wprowadzaniem zmian w dotychczas prowadzonym współżyciu. Te wszystkie problemy wynikają w dużej mierze z silnego tabu, nakładanego przez toksyczne dla seksualności przekonania społeczne, które niestety niewiele mają wspólnego ze zdrowym dbaniem o zaspokajanie własnych potrzeb – seksualnych, ale nie tylko! Właśnie dlatego tak ważne jest głośne mówienie o seksualności osób starszych i obalanie narosłych wokół niej mitów. Bezpieczny seks jest dla wszystkich, zarówno dla młodszych, jak i starszych osób!
Jerzy Bandel z Zespołu www.dominikhaak.pl
Zobacz: Styl Życia