Jak mawiał w XVI wieku Wojciech Oczko „ruch jest w stanie zastąpić każdy lek, podczas gdy wszystkie lekarstwa razem wzięte nigdy nie zastąpią ruchu”. Od lat w procesie rehabilitacji ćwiczenia pełnią ważną rolę. Jaki jest cel ćwiczeń w rehabilitacji? Ważne żeby pamiętać, że dotyczy to każdego etapu rehabilitacji. Zarówno wczesnej, tuż po urazach czy zabiegach, jak również tej późniejszej obejmującej powrót do codziennego funkcjonowania i aktywności sportowej.
Cel ćwiczeń w rehabilitacji
Brak ruchu powoduje bardzo szybkie zmiany destrukcyjne w obrębie tkanek prowadzące do osłabienia lub, w skrajnych przypadkach, zaniku mięśni. Wprowadzenie ćwiczeń już w pierwszym dniu po poważnym zabiegu lub urazie spowalnia te procesy lub pozwala na ich uniknięcie.
Ćwiczenia bierne we wczesnym etapie rehabilitacji
Bardzo często wczesny etap rehabilitacji prowadzony jest nieprawidłowo. Pacjent odpoczywa i unieruchamia kończynę lub inny obszar ciała do momentu aż czynnie, samodzielnie, będzie w stanie nim poruszać. Niestety taki sposób postępowania prowadzi do ograniczenia ukrwienia i odżywienia tkanek, co z kolei skutkuje szeregiem powikłań. Już w pierwszych godzinach po urazie lub zabiegu operacyjnym należy uruchomić okoliczne mięśnie. W przypadku braku możliwości ruchu są to ćwiczenia izometryczne, kontrlateralne lub ipsilateralne. Jeśli ruch jest możliwy, nawet w niewielkim zakresie, należy wprowadzić ćwiczenia czynne, a przy osłabionych lub uszkodzonych mięśniach ćwiczenia bierne. Ćwiczenia bierne to forma ćwiczeń, w której nie dochodzi do aktywizacji mięśni ze strony osoby chorej, a ruch wykonywany jest przez terapeutę lub specjalistyczne szyny do ćwiczeń biernych. Użycie tego rodzaju sprzętu wśród Pacjentów szpitalnych lub jego zakup/ wypożyczenie do domu znacznie poprawia poziom wczesnej rehabilitacji, skraca jej czas i przyspiesza powrót do zdrowia.
Cel ćwiczeń w rehabilitacji – warto wiedzieć dlaczego ćwiczyć.
Ćwiczenia czynne – kiedy wprowadzać?
Ćwiczenia czynne to zdecydowanie korzystniejsza pod względem powrotu do zdrowia forma aktywności. U Pacjentów, u których występuje siła mięśniowa umożliwiająca wykonanie samodzielnego ruchu, należy je niezwłocznie wprowadzić. Już podczas ćwiczeń biernych, czy to z Terapeutą, czy z użyciem szyn, warto zasugerować Pacjentom próbę włączenia się do ruchu i aktywizacji mięśni (ćwiczenia czynno-bierne). W sytuacji kiedy Pacjent jest w stanie wykonać ruch, jednak nie w pełnym zakresie, realizuje się ćwiczenia wspomagane lub samowspomagane, w ramach, których od momentu kiedy ruch czynny jest niemożliwy jest on wspomagany przez sprzęt lub Pacjenta (np. ręcznie czy z użyciem sznurków).
Za odpowiedni dobór ćwiczeń do potrzeb i możliwości Pacjenta odpowiada fizjoterapeuta. Bez względu na to jaka forma ćwiczeń jest zalecana, należy pamiętać o sentencji wspomnianej na początku. Ruch, a w przypadku urazów wczesny ruch, to najlepsze lekarstwo i klucz do szybkiego powrotu do sprawności.
Zobacz: Opieka Poradnik
Artykuł może zawierać linki do stron i treści od Partnerów, dzięki którym portal jest bezpłatny.