Forum Ochrony Zdrowia: Po co komu badania kliniczne?

W trakcie I Forum Ochrony Zdrowia odbył się panel dyskusyjny „Po co komu badania kliniczne? Pryzmat efektywności klinicznej i kosztowej”

Moderator:

• Krzysztof Jakubiak, Prezes Zarządu, Modern Healthcare Institute 

Paneliści:

• Małgorzata Gałązka-Sobotka, Dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia, Uczelnia Łazarskiego
• Radosław Sierpiński, Prezes, Agencja Badań Medycznych
• Magdalena Kołodziej, Prezes Zarządu, Fundacja MY Pacjenci
• Tomasz Stefaniak, Dyrektor ds. Lecznictwa, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne
• Piotr Ponikowski, Rektor, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

Badania kliniczne to integralna część postępu medycyny 

Na początku panelu Radosław Sierpiński podkreślił, że badania kliniczne w Polsce są potrzebne. W Polsce w ostatnim roku zgłosiło się ponad 100 wniosków o dofinansowanie badań, ogólny budżet będzie przekraczać ponad miliard złotych na sprawdzenie w warunkach klinicznych skuteczności terapii robotycznych w operacji pacjentów. Zdaniem Prezesa Agencji Badań Medycznych badania kliniczne realnie wpływają na ludzkie życie, jest to nauka aplikacyjna, nauka wdrożeniowa. W trakcie badań klinicznych są sprawdzane wyjątkowe, innowacyjne terapie. Często są to wyjątkowe terapie, które w refundacji pojawiłyby się za 5 czy 7 lat. To często szansa na zdrowie, a częściej nawet szansa na życie.

Zdaniem Radosława Sierpińskiego badania kliniczne to integralna część postępu medycyny. Jest to także istotny obszar gospodarczy. Polska pod względem ilości prowadzonych badań klinicznych znajduje się na 11 miejscu na świecie. To są gigantyczne pieniądze, które trafiają do naukowców, instytutów, organizacji czy też budżetów państwa. W badaniach klinicznych w Polsce sumarycznie uczestniczy około 70 tys. pacjentów. I zdaniem Prezesa Sierpińskiego dojdziemy do poziomu 100 tys. W badaniach komercyjnych natomiast bierze udział 120 tys. osób i jest to naprawdę dużo. 

Finansowanie badań klinicznych to wielka szansa

Małgorzata Gałązka-Sobotka zaznaczyła, że najważniejszą korzyścią jest korzyść dla pacjenta. Wyrażając głos przeciętnego pacjenta dążymy aby każdy, kto zmaga się z chorobą, mógł mieć jak najwięcej skutecznych i innowacyjnych form terapii. Badania kliniczne w ogromnym stopniu wpływają na innowacyjność gospodarczą oraz wpływają na czynniki makroekonomiczne kraju. Dostęp do badań daje nam szansę na bardzo atrakcyjne miejsca pracy w polskim systemie zdrowia. Zdaniem Małgorzaty Gałązki-Sobotki w Polsce naprawdę w ostatnich latach doszło do głębokiej zmiany. Wreszcie mamy możliwości rozwijania naszych naukowców. To tworzy naszą istotną rolę dla medycyny światowej. Nasze studia medyczne stoją od lat na jednym z najwyższych poziomów na świecie, należy ten potencjał skompensować.

Finansowanie badań klinicznych to wielka szansa – także finansowa – dla uniwersytetów, instytutów organizacji. Przy okazji badań jesteśmy w stanie weryfikować poprawność tez, które funkcjonują. Dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia życzyła nam wszystkim, aby rozwój technologii był jak największy, a my jako kraj sprawdzali wyniki. Jej zdaniem musimy dostarczać sobie twardych, mierzalnych dowodów skuteczności terapii. Często doprecyzowanie i sprawdzanie technologii zdecydowanie zwiększa skuteczność posiadanych już technologii i poprawia jakość ochrony zdrowia. Małgorzacie Gałązce Sobotce wydaje się, że dynamika rozwoju badań spowoduje rozwój infrastruktury do agregacji danych, chociażby program SMPT i SMPT-2. Gdyby nie skala badań klinicznych, to nie bylibyśmy w tym miejscu gdzie teraz jesteśmy.

Centra Badań Klinicznych intensywnie się rozwijają

Na pytanie „Jak Pani ocenia proces mierzenia jakości wprowadzania nowości technologicznych w Polsce?” Magdalena Kołodziej odpowiedziała: „My też jako pacjenci widzimy potrzebę wprowadzenia rejestrów i analizowania ich skuteczności. Musimy sprawdzać jakość terapii oraz poziom jakości posiadanych rozwiązań. Cała droga w tym zakresie jest przed nami. Czeka nas proces głębokiej cyfryzacji ochrony zdrowia. Najważniejsze musi być bezpieczeństwo.

Cała ścieżka opieki zdrowia musi opierać się na bezpieczeństwie. Prowadzimy edukację w celu zrozumienia mechanizmów i konieczności rozwoju badań klinicznych. W Polsce ponad 1,5 mln pacjentów jest już beneficjentami Centrów Badań Klinicznych. Centra Badań Klinicznych intensywnie się rozwijają i będą wartością dodaną wielu ośrodków w kraju.” 

Badania kliniczne wpływają na rozwój nauki w Polsce

Natomiast Piotr Ponikowski ustosunkował się do tego, jak badania kliniczne wpływają na rozwój nauki w Polsce. Jego zdaniem misją uniwersytetu medycznego jest edukacja, leczenie, rozwój medycyny. Badania kliniczne wpisują się w każdy z tych celów. Do momentu gdy Centrum Badań Klinicznych nie wprowadziło przemyślanej strategii pozwalającej na prowadzenie badań wykorzystywaliśmy tylko część naszego potencjału. Zdaniem Piotra Ponikowskiego realizowane są bardzo dobre programy kliniczne, dzięki temu uda się wyciągnąć ogromny potencjał naszych naukowców.

Nareszcie to do polskich naukowców zaczynają należeć prawa intelektualne do terapii. Nasi naukowcy będą się uczyć, nasi naukowcy przyniosą nam ogromny potencjał intelektualny, dzięki temu pomożemy ogromnym ilością chorych w naszym systemie zdrowia. Czas na proste rozwiązania np. telekomunikacyjne. „Gdybyśmy ograniczyli liczbę hospitalizacji chorób serca o 20% to zmniejszylibyśmy liczbę hospitalizacji o ponad 30 tysięcy osób. To wszystko można łatwo i tanio osiągnąć” – podkreślił Rektor Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Idea integrowania rejestrów klinicznych i przesyłania danych

Tomasz Stefaniak powiedział, że jego zespół postanowił wziąć sprawy w swoje ręce i to dało podstawę do działalności w sektorze klinicznym. „Teraz są wspaniałe możliwości prowadzenia tych badań i my z tego korzystamy. Nawet biznesowo te projekty się sprawdzają, mamy poważne finansowanie zewnętrzne. System też pomaga też kształcić lepszych studentów. Ten student pomoże potem ulepszać system ochrony zdrowia. W Gdańsku zatrudniamy studentów jako koordynatorów badań klinicznych i asystentów lekarzy, po to aby wspierali nasz zespół w wielu aspektach.” – zaznaczył Dyrektor ds. Lecznictwa Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego.

Na pytanie o sens prowadzenia takich badań w niewielkich ośrodkach Tomasz Stefaniak odpowiedział, że gdyby teraz dzięki rejestrom można było agregować dane medyczne, mogłoby się okazać, że byłaby to ekstremalnie użyteczna wiedza dla centrów klinicznych. Powinniśmy stworzyć taki Hub informacyjny w naszym kraju. Idea integrowania rejestrów klinicznych i przesyłania danych wydaje się wspaniała.

Natomiast poproszony o ocenę potencjału polskich szpitali Tomasz Stefaniak powiedział:

„W TOP250 szpitali na świecie nie ma żadnego polskiego szpitalu. Ale to nie znaczy, że nie mamy na to potencjału. Niektóre szpitale po prostu zdecydowanie lepiej zarządzają swoim potencjałem. Nawet w tych najlepszych szpitalach mają podobne problemy do naszych. Na razie było za mało badań inspirowanych przez Polskę, a to doprowadzi do wzrostu jakości naszych szpitali. Do tego potrzebujemy ultratransparentnych procedur. Świadome zarządzanie szpitalem może być podstawą do skutecznie prowadzonych badań klinicznych.” 

Małgorzata Gałązka – Sobotka odpowiadając na pytanie czy badania kliniczne przekładają się na wyniki kliniczne szpitali zaznaczyła, że wszystko zależy od placówki. W dzisiejszych czasach to dodatkowe źródło przychodów i prestiżu. Dzięki tym środkom jesteśmy w stanie robić w przyszłości więcej i lepiej. „Nie znam ośrodka, który dzięki rozwojowi swoich zadań badawczo-rozwojowych ma gorzej niż zanim rozpoczął rozwój badawczy ośrodka. Jeżeli to by się zdarzyło to należałoby się zastanowić nad weryfikalnością i skutecznością podejmowanych badań. Udział przychodów z badań systematycznie w Polsce się zwiększa.” – podkreśliła ona.

Infrastruktura, którą budujemy zaprocentuje w przyszłości

Radosław Sierpiński zaznaczył, że tworzyliśmy pewien system. Prowadzimy badania na światowym poziomie. Zaczynają nas prosić o dopisywanie do naszych badań. Tego nie było kilka lat temu. Wysyłamy ludzi na Harvard, Ci ludzie są naszą przyszłością i przyszłością naszej nauki. „Myślę, że na wielu polach zmieniamy paradygmat, chcemy osiągnąć najlepsze badania, na najwyższym poziomie dla najlepszej ochrony zdrowia. Infrastruktura, którą budujemy zaprocentuje w przyszłości, wreszcie bez zbędnej kwitologii, a z czystymi i skutecznymi badaniami naukowymi.” – podkreślił na zakończenie panelu Prezes Agencji Badań Medycznych.