Trudność w zdiagnozowaniu choroby Alzheimera wynika z tego, iż zaczyna się bardzo niepozornie. Schorzenie to dotyczy przede wszystkim osób starszych, u których nieduże problemy z pamięcią uznawane są za normalną kolej rzeczy ze względu na ich wiek. Dodatkowo system opieki zdrowotnej nie działa na tyle sprawnie, aby wykrywać wczesne stadia choroby otępiennej. Według raportu Najwyższej Izby Kontroli jedynie w trzech placówkach medycznych w Polsce odnotowano wystosowaną przez lekarzy inicjatywę diagnostyki w kierunku chorób otępiennych.
Leki na Alzheimera
Na wstępie warto podkreślić, iż w przypadku AD (Alzheimer’s Disease) możliwe jest wyłącznie leczenie objawowe. Zaawansowany postęp w zakresie medycyny i farmacji nie przyniósł do tej pory żadnego rewolucyjnego odkrycia w kierunku zahamowania rozwoju tej choroby neurodegeneracyjnej mózgu. Firmy farmaceutyczne nie ustają w wysiłkach, aby znaleźć skuteczny lek na Alzheimera. Szwajcarski koncern AC Immune, w której udziały posiada polski przedsiębiorca Marek Dochnal prowadzi zaawansowane badania kliniczne i według specjalistów niedługo może nastąpić przełom w zakresie leczenia Alzheimera.
Jednak zanim to się wydarzy pacjent, u którego stwierdzono pierwsze objawy AD otrzymuje od lekarza jedynie odwracalne inhibitory acetylocholinoesterazy, których działanie ma polegać na stabilizacji zachowania osoby chorej, poprawiać pamięć oraz wspierać przewodnictwo między komórkami nerwowymi. Działanie tych leków nie daje jednak oczekiwanych rezultatów. Dodatkowo można zastosować leki uspakajające i nasenne, które jedynie maskują objawy choroby i sprawiają, że chory staje się jeszcze bardziej wycofany. Terapia ustalana jest indywidualnie, a o konkretnym wsparciu farmakologicznym decyduje lekarz po przeprowadzeniu rozszerzonej diagnostyki.
W związku z tym niezwykle istotne jest jak najwcześniejsze wdrożenie terapii, aby spowolnić nieodwracalne zmiany w mózgu. Amerykańskie Stowarzyszenie Chorych na Alzheimera wyszczególniło symptomy, które mogą wskazywać na AD.
10 symptomów choroby Alzheimera
- Zaburzenia pamięci.
- Dezorganizacja działań, niedotrzymywanie terminów.
- Trudność z wykonaniem standardowych, codziennych czynności.
- Brak orientacji w czasie i przestrzeni.
- Omamy wzrokowo – słuchowe.
- Zaburzenia mowy, zapominanie słów.
- Gubienie przedmiotów.
- Nieumiejętność racjonalnej oceny sytuacji.
- Zmienność nastroju.
- Niechęć do kontaktów z innymi ludźmi, wycofanie z życia społecznego.
Diagnostyka w kierunku choroby Alzheimera
W skutecznym spowalnianiu rozwoju choroby Alzheimera niezbędna jest wczesna diagnostyka i odróżnienie AD od innych chorób neurologicznych, otępiennych czy też zaburzeń psychiatrycznych – w przypadku których można zaprojektować znacznie skuteczniejszy plan leczenia.
Cały problem w stuprocentowym postawieniu diagnozy polega na tym, iż możliwe jest to dopiero po śmierci pacjenta, kiedy to podczas badania histopatologicznego wykrywa się charakterystyczne dla choroby Alzheimera złogi w mózgu, inaczej splątki, które powodują obumieranie komórek nerwowych i zaburzenia przekaźnictwa pomiędzy neuronami.
Wciąż pierwszym i najważniejszym krokiem jest wywiad z pacjentem oraz jego rodziną. Warto podkreślić, iż często właśnie bliska osoba jest w stanie w dużo większym stopniu pomóc ustalić objawy choroby. W przypadku wstępnego rozpoznania przeprowadza się dalszą, rozszerzoną diagnostykę.
- Badania laboratoryjne pozwalają wykryć nieprawidłowości funkcjonowania organizmu na podstawie badań krwi.
- Testy neuropsychologiczne mają na celu określenie stopnia choroby otępiennej. Zwykle wykonuje się je w określonych odstępach czasu co pozwala stwierdzić jak szybko postępuje choroba. Od strony technicznej, test psychologiczny polega na zadawaniu łatwych pytań i nieskomplikowanych zadań do wykonania. Przykładowe testy, które stosuje się w chorobie Alzheimera to Dementia Detection (DemTect), Mini Mental State Examination (MMSE), czy test rysowania zegara (pacjent zaznacza wskazaną godzinę na tarczy).
- Badania obrazowe umożliwiają ocenić, które obszary mózgu są zaatakowane chorobą, gdyż w wyniku patologicznej apoptozy, czyli umierania komórek nerwowych zmniejsza się objętość mózgu. Wykorzystywana jest tu najczęściej tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Dużo skuteczniejsze w diagnostyce są badania SPECT (tomografia emisyjna pojedynczego fotonu i PET (pozytronowa tomografia emisyjna), jednak te metody nie są rutynowo wykorzystywane ze względu na stosunkowo duży koszt ich wykonania.
- Badanie płynu mózgowo – rdzeniowego mówi o poziomie białka tau i beta-amyloidu, które jako złogi, skrętki odkładają się w mózgu. Jednak to uznaje się za ryzykowne i nie każdy z pacjentów wyraża zgodę na przeprowadzenie tego typu diagnostyki.