Zapalenie oskrzeli jest bardzo często występującą chorobą dolnych dróg oddechowych. Najczęściej jej przyczyną są wirusy, ale też wymienia się różne czynniki ryzyka, takie jak palenie papierosów, które mogą prowadzić do rozwoju tej choroby. Jakie objawy są charakterystyczne dla zapalenia oskrzeli? Jak przebiega leczenie zapalenia oskrzeli?
Zapalenie oskrzeli i jego rodzaje
Jedną z infekcji dolnych dróg oddechowych[1] jest zapalenie oskrzeli. Przyczyną tej choroby bardzo często są wirusy, a rzadziej bakterie. Jeśli chodzi o rodzaje zapalenia oskrzeli, to najczęściej wyróżnia się je ze względu na czas ich trwania, a także stopień zaawansowania choroby. Zapalenie oskrzeli dzieli się na:
- ostre – jego objawy utrzymują się od kilku do kilkunastu dni,
- podostre – najczęściej występuje jako skutek przebycia choroby związanej z pojawieniem się zmian w płucach,
- przewlekłe – bardzo często pojawia się w wyniku ekspozycji pacjenta na określone czynniki środowiskowe, np. palenie papierosów.
Zapalenie oskrzeli jest znaną chorobą, ale nie leczona może źle się skończyć.
Przyczyny i czynniki ryzyka zapalenia oskrzeli
Zapalenie oskrzeli jest to proces zapalny, który powstaje w obrębie dolnych dróg oddechowych. Może mieć charakter ostry albo przewlekły. Ostre zapalenie oskrzeli jest najczęściej spowodowane przez wirusy, do których zalicza się: rynowirusy, wirus grypy lub wirus paragrypy. Natomiast rzadziej dochodzi do zapalenia oskrzeli wywołanego przez bakterie. Bardzo często pojawia się ono jako powikłanie przeziębienia, przeważnie po kilku dniach od wystąpienia pierwszych objawów.
Wśród czynników ryzyka rozwoju zapalenia oskrzeli wymienia się m.in.:
- palenie papierosów – zapalenie oskrzeli częściej rozwija się u osób palących papierosy i to również u tych, które palą biernie, a więc wdychają dym tytoniowy, gdy ktoś pali w ich otoczeniu,
- obniżoną odporność – są to osoby, które chorują przewlekle, przeziębione, osoby starsze, noworodki i małe dzieci,
- czynniki zawodowe – np. będzie to praca w fabrykach wytwarzających tekstylia, a także narażenie na substancje chemiczne i pyły.
Objawy zapalenia oskrzeli
Najważniejszym objawem ostrego zapalenia oskrzeli jest kaszel[2]. Na początku może być on suchy, ale najczęściej jest mokry i to z odkrztuszaniem wydzieliny, która może być przezroczysta, biaława, zielonkawa albo żółtawo-szarawa. Poza tym mogą pojawić się duszności oraz problemy ze złapaniem oddechu, ból w klatce piersiowej podczas kaszlu, a także zmęczenie, osłabienie, złe samopoczucie i bóle mięśni. Do tego występuje podwyższona temperatura lub gorączka i dreszcze.
U wielu chorych objawy zapalenia oskrzeli mijają po około tygodniu, ale u niektórych pacjentów kaszel może utrzymywać się nawet przez kilka tygodni, co ma związek z tzw. nadreaktywnością oskrzeli (oznacza to skłonność oskrzeli do skurczu, w związku z czym dochodzi do napadów kaszlu), która najczęściej pojawia się po infekcjach wirusowych. Z kolei w przewlekłym zapaleniu oskrzeli dochodzi do okresów zaostrzeń objawów, przez co występują nadkażenia bakteryjne zmienionych już zapaleniem dróg oddechowych.
Leczenie zapalenia oskrzeli
Bardzo często zapalenie oskrzeli mija samoistnie i nie pozostawia po sobie długotrwałych problemów. Najczęściej pacjentom zaleca się odpoczynek, czyli leżenie w łóżku i picie dużych ilości płynów. Jeśli występuje gorączka, należy zastosować paracetamol albo środki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, np. ibuprofen. Można także zastosować lekarstwa na kaszel, np. z substancją czynną ambroksol.
Jeśli chodzi o substancję czynną ibuprofen, jest to niesteroidowy lek przeciwzapalny, który zwalcza dolegliwości bólowe oraz stany zapalne i obniża gorączkę. Tak więc ma działanie przeciwgorączkowe, przeciwzapalne oraz przeciwbólowe. Natomiast substancja czynna ambroksol rozrzedza gęsty śluz, dzięki czemu można go łatwiej odkrztusić. Ma działanie mukolityczne i wykrztuśne oraz wspomaga oczyszczanie dróg oddechowych. Poza tym nie zaburza naturalnego odruchu kaszlowego. Ma również działanie miejscowo znieczulające.
Natomiast u chorych z nasiloną dusznością należy zastosować również leki rozkurczające oskrzela. Jeśli chodzi o stosowanie antybiotyków, to są one nieskuteczne w przypadku infekcji wirusowych, dlatego nie można ich stosować bez potwierdzenia bakteryjnej przyczyny zakażenia.
Referencje:
- M. Fal i in., Diagnostyka i leczenie wybranych infekcji oraz stanów zapalnych dróg oddechowych. Wytyczne dla lekarzy POZ [w:] „Lekarz POZ”, 5/2021.
- Krenke i in., Postępowanie w kaszlu u osób dorosłych – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych [w:] „Lekarz POZ”, 6/2018.
[1] A.M. Fal i in., Diagnostyka i leczenie wybranych infekcji oraz stanów zapalnych dróg oddechowych. Wytyczne dla lekarzy POZ [w:] „Lekarz POZ”, 5/2021.
[2] R. Krenke i in., Postępowanie w kaszlu u osób dorosłych – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych [w:] „Lekarz POZ”, 6/2018.
Zobacz: Zdrowie i Choroby
Artykuł może zawierać linki do stron i treści od Partnerów, Sponsorów dzięki którym portal jest bezpłatny.