Chorzy na osteoporozę masowo przerywają leczenie w trakcie pandemii koronawirusa! Polskie Amazonki Ruch Społeczny apeluje: Pacjenci, nie przerywajcie terapii, może to być katastrofalne w skutkach dla Waszego zdrowia, a nawet życia!
Szacuje się, że aż 80% pacjentów chorych na osteoporozę przyjmujących leki w formie iniekcji mogło przerwać terapię w związku z epidemią koronawirusa. Specjaliści alarmują – skutki takiej decyzji mogą być dramatyczne!
Epidemia wywołana koronawirusem SARS-CoV-2 w ostatnich tygodniach zdominowała nasze życie. Aby zapewnić bezpieczeństwo i zdrowie Polaków, wprowadzono ograniczenia w kontaktach międzyludzkich, które ostatecznie przybrały formę narodowej kwarantanny. Dla osób chorych przewlekle czas ten okazał się niezwykle trudny, w wielu schorzeniach innych niż COVID-19 kontynuowanie leczenia wymaga nie lada wysiłku.
Do Polskich Amazonek Ruchu Społecznego (PARS), organizatora ogólnopolskiej kampanii społeczno-edukacyjnej „Osteomisja, Misja Ratunkowa dla Kości” zaczęły napływać bardzo niepokojące wieści od pacjentów i ich opiekunów o problemach związanych z kontunuowaniem leczenia osteoporozy.
„Pacjenci mówią o dezinformacji, o tym, że nie są w stanie dowiedzieć się jak i gdzie mają się teraz leczyć, co z odwołanymi wizytami w poradniach specjalistycznych, mówią o kłopotach w uzyskaniu recepty na kontynuację leczenia, o kłopotach z realizacją e-recepty i wreszcie o ograniczeniach w gabinetach zabiegowych, gdzie przychodzili na podanie iniekcji leku” – mówi Elżbieta Kozik prezes PARS.
W obliczu napotykanych kłopotów wielu chorych na osteoporozę przerywa terapię, rezygnuje z kontynuowania leczenia, a skala tego zjawiska niepokojąco wzrasta.
Zaalarmowany tymi trudnościami PARS skierował zapytanie do producentów leków o oszacowanie skali potencjalnego wstrzymania terapii przez pacjentów chorych na osteoporozę. „Dostaliśmy informację od jednego z nich, że tylko w ostatnim miesiącu w Polsce obrót produktem leczniczym stosowanym w leczeniu osteoporozy w formie iniekcji zmniejszył się z 10 tys. do zaledwie 2 tys.! To może oznaczać, że leczenia mogło zaniechać aż 80% pacjentów” – alarmuje Elżbieta Kozik.
Sytuacja jest poważna
Polskie Amazonki Ruch Społeczny zdecydował, że w tej sytuacji konieczne są działania o charakterze interwencyjnym. „Najważniejsza wydaje się teraz edukacja pacjentów w zakresie skutecznej profilaktyki i stosowania leczenia farmakologicznego osteoporozy, pomimo panującej pandemii” – mówi prezes PARS.
Sytuacja jest na tyle poważna, że swoje wsparcie w działaniach edukacyjnych zadeklarowała dyrekcja Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji oraz Zespół Ekspertów ds. Osteoporozy, działający przy Instytucie.
To konieczne, bo osteoporoza jest niezwykle groźną chorobą: przez wiele lat nie daje żadnych objawów klinicznych, ale kiedy wejdzie w fazę zaawansowaną manifestuje się złamaniami. „To może oznaczać wyrok, bo wiele z tych osób jest w podeszłym wieku, ma inne ciężkie choroby więc gdy dołączy się do tego złamanie to ci pacjenci nie są już w stanie normalnie funkcjonować, stają się inwalidami” – podkreśla Elżbieta Kozik.
Dlatego musimy zrobić wszystko, aby zapobiegać: pierwszemu złamaniu u osób, które jeszcze go nie doznały, a są zagrożone (prewencja pierwotna) i następnym u tych, u których już wystąpiło złamanie (prewencja wtórna).
Szczególnie, że biorąc pod uwagę starzenie się naszego społeczeństwa można się spodziewać, że niebawem skala zjawiska urośnie do niebagatelnych rozmiarów. Już teraz w Polsce na osteoporozę choruje 2,1 mln osób po 50. roku życia. Większość z nich (ok. 1,7 mln) stanowią kobiety.
Nie przerywajcie terapii!
Osteoporoza, jako choroba przewlekła, wyjątkowo wymaga przestrzegania zasad leczenia czyli ścisłego stosowania się do zaleceń lekarskich oraz zachowania ciągłości terapii. Nieprzestrzeganie ich ma bardzo poważne skutki: wzrost ryzyka złamań i niesprawności, a także wzrost śmiertelności.
Dlatego apeluję do wszystkich pacjentów z osteoporozą, którzy są w trakcie leczenia, aby w tym trudnym czasie pandemii koronawirusa nie przerywali zaleconej terapii, ponieważ taka decyzja może nieść za sobą poważne konsekwencje zagrażające ich zdrowiu, a w dalszej perspektywie życiu – podkreśla prof. dr hab. n. med. Ewa Marcinowska-Suchowierska, przewodnicząca Zespołu Ekspertów ds. Osteoporozy przy Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji.
Kosztowne skutki zaniechań
Jak wynika z danych opublikowanego w 2019 roku raportu Narodowego Funduszu Zdrowia, rocznie dochodzi do 120 tys. złamań osteoporotycznych. 35 tys. z nich to te najpoważniejsze – złamania szyjki kości udowej, w wyniku których blisko 30% pacjentów w Polsce nie przeżywa pierwszego roku od zdarzenia.
Te 8 tys. pacjentów, którzy w dobie koronawirusa przerwali terapię są narażeni na te groźne złamania i ich konsekwencje – uważa Elżbieta Kozik.
Warto też zaznaczyć, że operacje i koszty pośrednie związane ze złamaniami dziesięciokrotnie przewyższają leczenie farmakologiczne. W 2018 r. koszt leczenia złamań osteoporotycznych sięgnął blisko 500 mln zł.
Nie lekceważmy osteoporozy
Tymczasem osteoporoza to choroba bagatelizowana. W kwietniu 2019 r. zaprezentowano wyniki badania przeprowadzonego wśród pacjentek w ośmiu krajach Europy (w tym również w Polsce) które wykazały powszechne lekceważenie zagrożenia osteoporozą na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej w poszczególnych krajach. Teraz, w trudnych czasach pandemii widać to jeszcze wyraźniej.
Znalezienie systemowych rozwiązań mających na celu poprawę dostępności do leczenia seniorów cierpiących na choroby przewlekłe, szczególnie w warunkach epidemii, stało się kluczowym wyzwaniem – uważa dr Marek Tombarkiewicz, dyrektor Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji.
Jego zdaniem konieczność zachowania ciągłości leczenia w niesprzyjających warunkach, wymaga poszukiwania narzędzi, dzięki którym pacjent będzie mógł podążać sprecyzowaną ścieżką postępowania. „Pomocne są tutaj wszelkie rozwiązania telemedyczne, jak choćby najprostsza możliwość uzyskania teleporady i otrzymania e-recepty niezbędnej do wykupienia leków refundowanych” – mówi dr Marek Tombarkiewicz.
Problematyczna dla wielu pacjentów przyjmujących leki drogą iniekcji może okazać się konieczność samodzielnego wstrzyknięcia leku, który do tej pory podawany był w warunkach ambulatoryjnych. „Dlatego potrzebne są przeszkolenia pacjentów lub ich opiekunów w kwestii prostej aplikacji leku. Nie zapominajmy jednak, że pomóc w tym mogą pielęgniarki środowiskowe” – zauważa dr Marek Tombarkiewicz.
Warto przypomnieć, że na swojej stronie www.ruchspoleczny.org.pl PARS na bieżąco zamieszcza ważne i pomocne pacjentom wiadomości dotyczące osteoporozy. Nowością jest dostępny na tej stronie edukacyjny film instruktażowy, obrazujący jak samodzielnie wykonać sobie iniekcję leku. Materiał filmowy obejrzeć można również na profilu FB Stowarzyszenia.
„Wielu pacjentów sygnalizowało, że ma z tym problem. Uznaliśmy, że trzeba im jakoś pomóc” – mówi prezes PARS.
I apeluje do lekarzy i pielęgniarek, aby nie zostawiali chorych bez pomocy. „Nie wolno bagatelizować problemu. Trzeba chronić ich przed złamaniem. To naprawdę nie wymaga dużego zachodu: często chodzi o jeden zastrzyk, albo o poświęcenie chwili czasu, aby nauczyć chorego lub jego opiekuna jak się to robi, tak by kolejny zastrzyk mogli zrobić sami” – uważa Elżbieta Kozik.
PARS uważa, że konieczne są zmiany na poziomie systemowym i w dalszych krokach zapowiada poinformowanie o trudnej sytuacji chorych na osteoporozę Ministra Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia i Rzecznika Praw Pacjentów.
Konieczna pomoc
Nie ma wątpliwości, że czas pandemii u wielu osób, a już szczególnie tych schorowanych, w podeszłym wieku, mniej samodzielnych, wywołuje niepewność, strach, dezorientację. Dlatego tak ważne jest aby pomóc pacjentom i ich opiekunom w poruszaniu się w tej trudnej rzeczywistości. „Prosimy Was: zostańcie w kontakcie z lekarzem, poproście o e-receptę, nie przerywajcie leczenia, zadbajcie o siebie w tym trudnym okresie” – apelują specjaliści.
Osteoporoza to schorzenie, które polega na postępującym, patologicznym ubytku masy kostnej, prowadzącym do nadmiernej kruchości kości.
Proces ten postępuje w sposób bezbolesny i nie daje wyraźnych objawów.
Objawy występują najczęściej już w fazie zaawansowanej, gdy dochodzi do złamań tzw. niskoenergetycznych, czyli spowodowanych lekkim urazem lub wskutek upadku z wysokości własnego ciała. Mogą zdarzać się także przypadki złamań osteoporotycznych w następstwie kichnięcia lub kaszlu.
Pierwsze złamanie oznacza wielokrotny wzrost ryzyka drugiego i kolejnych, ze wszystkimi ich konsekwencjami.
Jeśli chorujesz na osteoporozę, pamiętaj nigdy nie przerywaj samodzielnie terapii.